Legenda o panu Twardowskim jest jedną z nielicznych tak żywych, bo ciągle przerabianych w szkołach (klasa druga - jako uproszczona legenda oraz w szkołach średnich za sprawą wiersza Adama Mickiewicza "pani Twardowska).

Ścieżka przedstawia ogólną tą bardziej medialną, wielce ciekawą historię czyli porostu MIT- szczególnie jej część, która rozgrywa się na Podlasiu. Jako tropiciele prawdy należy też dorzucić najpardziej prawdopodobną hipotezę historyczną o to i ona na podstawie strony: Pasaż Wiedzy Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Mistrz Twardowski, wiodący od 2. połowy XVIII w. życie w podaniach jako polski szlachcic w żupanie i kontuszu, z karabelą u boku, niemal bohater narodowy, istniał naprawdę, był postacią historyczną. Okazał się nią – jak ustalił historyk Roman Bugaj w latach 60. XX wieku – Lorenz Dhur (Duran), urodzony ok. 1515 r. w Norymberdze. Tam studiował medycynę i interesował się naukami tajemnymi. Zgłębiał nauki także w Wittenberdze (gdzie poznał Franciszka Krasińskiego) oraz Padwie (albo w Rzymie). Dhur – Twardowski miał też pełnić funkcję lekarza nadwornego Albrechta Hohenzollerna w Królewcu, skąd przeszedł do Mikołaja Radziwiłła „Czarnego”. Pobyt Dhura na dworze królewskim w Krakowie, udokumentowany źródłami, przypada na lata 1565 – 1573. W tym czasie – zatrudniony jako wróżbita i astrolog nadworny, a potem jako podkoniuszy – przebywał w Krakowie, Knyszynie, Bydgoszczy i Warszawie. Inteligentny i wykształcony, został wykorzystany przez kamarylę dworską z Krasińskim i Mniszchami na czele, w aferze z wywoływaniem zjawy królowej Barbary, który to seans był de facto zainscenizowanym oszustwem, spektaklem z udziałem podstawionej królewskiej nałożnicy, Barbary Giżanki, łudząco podobnej do zmarłej Radziwiłłówny. Odtąd Twardowski, znający niejako tajemnicę państwową, stał się dla „knyszynian” na dłuższą metę osobą niebezpieczną i niepożądaną – wiedział stanowczo za dużo. Jest pewne, że wkrótce po śmierci Zygmunta Augusta królewski astrolog został zamordowany przez ludzi, nasłanych przez Mniszchów, najprawdopodobniej w okolicach wsi Mystki – Rzym na Podlasiu, leżącej 3 km od miasta powiatowego Wysokie Mazowieckie. Wśród miejscowej ludności znane jest bowiem podanie (zanotowane w 1933 r. przez Stanisława Dworakowskiego), że z istniejącej ongiś na skraju wioski karczmy „Rzym” został porwany przez diabłów czarnoksiężnik Twardowski. Wątek podaniowy (karczma „Rzym”) poświadcza więc lokalizację tego ponurego mordu (wieś Mystki – Rzym).

W „Tygodniku Ilustrowanym” 1876 r. (nr 21, s. 325) opublikowano drzeworyt Michała Kluczewskiego według rysunku Wojciecha Grabowskiego, przedstawiający ów sławny lot Twardowskiego, porwanego przez szatana. Uczony mag przybrał tu postać swojskiego, zagonowego „szaraczka” – tyczkowatego chudzielca o brzydkiej twarzy, który – siedząc na wyrwanych z zawiasów drzwiach – głośno śpiewa kantyczki ze sfatygowanego modlitewnika. Trudno zaprzeczyć, iż ten właśnie obraz Pana Twardowskiego jest nam zdecydowanie bliższy.

Niniejszym miejsca pokazane w tej ścieżce są jak i legenda - Mitem, ale tak to już jest, gdy podąża się śladami Pana Twardowskiego, niewiadomo gdzie zaczyna się bajka, a gdzie kończy prawda.