Zakon rycerski Templariuszy (Zakon Ubogich Rycerzy Chrystusa i Świątyni Salomona) powstał prawdopodobnie w 1119 roku w Jerozolimie, a założyło go kilku francuskich rycerzy. Zadaniem zakonu była pomoc dla pielgrzymów do ziemi świętej i ochrona szlaków pielgrzymkowych. Z czasem włączyli się do walki z poganami. Templariusze cieszyli się uznaniem wśród władców, którzy nadawali im majątki praktycznie w całej ówczesnej Europie. Templariusze potrafili zagospodarować i rozwijać otrzymane majątki, które przynosiły im duże dochody. Dochody z majątków były przeznaczane na bieżącą działalność, pomoc ubogim i chorym oraz na cele prowadzenia krucjat.

Na spornym pograniczu Wielkopolski, Pomorza Zachodniego, Śląska i Brandenburgii powstało dużo komandorii Templariuszy, Tworzono je również w innych regionach. Znane są komandorie Templariuszy w Oleśnicy Małej, Leśnicy Bolkowie, Sulęcinie, Wielkiej Wsi, Rurce, Chwarszczanach, Myśliborzu, Wałczu, Czaplinku, Gnieźnie, Łukowie, Drohiczynie, Wyszkowie oraz Opatowie.

Na przełomie XII i XIII wieku na ziemiach dzisiejszej Polski gospodarka była przestarzała i zacofana w porównaniu z zachodem. Templariusze zapewniali zagospodarowanie nadanych ziem wg nowoczesnych wzorów, umieli zarządzać dużymi majątkami. Rozwijali osadnictwo według wzorów zachodnich tworząc wsie i miasta, organizowali handel. Co więcej Templariusze budowali również infrastrukturę, budując drogi, mosty, organizując brody. Tworzyli również warunki do żeglugi śródlądowej. Inaczej mówiąc Templariusze przyczyniali się do rozwoju gospodarczego nie tylko nadanych ziem, ale również regionów, bo z ich wzorów korzystali inni. Trzeba dodać, że podobną rolę spełniali również Joannici i Cystersi, oraz Krzyżacy, chociaż ci ostatni zagospodarowywali ziemie podbite.

Nowoczesna gospodarka rolna, zagospodarowanie wód śródlądowych, korzyści z młynów, handlu, warzenia piwa itd. to działalność, która przynosiła duże dochody. Dochody te zwolnione były ze świadczeń na rzecz książąt i biskupów, więc gotówka do dyspozycji Templariuszy była większa. Potrafili oni pomnożyć swoje dochody poprzez działalność bankierską.

Zakon Templariuszy był bogaty dlatego, że bogate były komandorie. Cześć dochodów zakonu przeznaczona była na walkę z niewierzącymi i statutowe cele. Na utrzymanie komandorii i skromne potrzeby rycerzy zakonnych przeznaczono tylko niezbędne kwoty. Na terenie dzisiejszej Polski Templariusze w zasadzie nie budowali kosztownych zamków, a jedynie obronne dwory w miejscach z naturalnymi walorami obronnymi. Inaczej było z kościołami, które zakonnicy budowali bardzo chętnie. Pamiętajmy również, że Templariusze byli bankierami, którzy prowadzili ten proceder nowocześnie, zapewniając bezpieczeństwo kupcom. Dlatego każda komandoria musiała mieć w pogotowiu niezbędne zapasy pieniędzy. Komandorie pomagały ubogim i potrzebującym, więc musiały mieć również zapasy żywności, przede wszystkim zboża.

Kiedy Templariuszy oskarżono o herezję w 1307r. zbyt wielu chciało przejąć ich majątki. Co prawda bulla papieska  nakazywała oddanie tych majątków Joannitom, to tylko część faktycznie trafiła w ich ręce. Likwidacja zakonu Templariuszy była związana głównie z chęcią przejęcia ich majątku, ale było też wiele innych powodów. Zainteresowanych upadkiem Templariuszy było wielu: królowie i książęta liczyli na likwidację swoich długów, hierarchia kościelna nie miała żadnych profitów z działalności zakonu Templariuszy i miała dość niezależności zakonu. Wreszcie sam Watykan obawiał się potęgi Templariuszy.

Zakon Kawalerów Maltańskich, Szpitalnicy, Joannici, Suwerenny rycerski zakon szpitalników, zakon szpitalników św. Jana Chrzciciela – to inne nazwy dotyczącego zakonu wywodzącego się z bractwa zawiązanego w 1070 roku przy szpitalu Jana Jałmużnika w Jerozolimie. Pierwotnym zadaniem była opieka nad szpitalami dla pielgrzymujących do Ziemi Świętej, później także zakładanie nowych szpitali, stąd używane nazwy. Nazwa szpital oznacza również dom i instytucję organizowaną głównie przy klasztorach dla zapewnienia azylu i pomocy pielgrzymom. Po zajęciu Jerozolimy przez krzyżowców w 1099 roku założyciel zgromadzenia, brat Gerard, uzyskał zgodę papieża na przekształcenie w zakon i zmienił patrona na św. Jana Chrzciciela. Zakon cieszył się dużym uznaniem i zaczął otrzymywać wiele ziem, budynków i przywilejów. W zamian nałożono na niego obowiązek opieki nad pielgrzymami do Ziemi Świętej. Dość szybko komandorie zakonu powstawały w całej Europie, bazując na nadaniach ziem i przywilejów od lokalnych władców. Kiedy likwidowano zakon Templariuszy, na terenach Brandenburgii Joannici przejęli zaledwie jedną trzecią ich majątku, pozostałą część przejął kościół i margrabia. Na wschód od Odry były to majątki w Nowej Marchii i Ziemi Torzymskiej.