Wspaniały artykuł Pana Jarosława Rybaka,

Jak na Podlasiu zmieniono losy II wojny światowej

Każdy wybuch V-2 był jak eksplozja małej bomby atomowej. Rakiety nie były precyzyjne, więc planowano wykorzystać je do terroryzowania mieszkańców dużych miast, głównie w Wielkiej Brytanii. Takimi pociskami Niemcy chcieli zmienić bieg II wojny światowej. Ale to się nie udało się z powodu Polaków.

Najpierw wywiad Armii Krajowej rozpracował niemiecki ośrodek doświadczalny w Peenemünde na wyspie Uznam. Następnie Armia Krajowa przejęła kompletną rakietę V-2. Przebadali ją polscy naukowcy, a najważniejsze elementy konstrukcji przerzucono do Wielkiej Brytanii. Kluczowe sceny tej historii rozgrywały się w okolicach Sarnak, niewielkiej miejscowości na Podlasiu.

Cudowna broń Hitlera

Nad bronią, która zmieni bieg historii, Niemcy pracowali już w latach 30. XX w. Z czasem głównym ośrodkiem tych prac stało się Peenemünde. W połowie sierpnia 1943 r., w efekcie pracy polskiego wywiadu, Brytyjczycy zbombardowali ten ośrodek. Poważnie opóźniło to niemieckie prace nad cudowna bronią – pierwszym rakietowym pociskiem balistycznym. Kolejne miejsce na lokalizację fabryki wybrano tak, aby nie pozostawała w zasięgu lotnictwa alianckiego. Przeniesiono ją w góry Harz, a próby poligonowe – na tereny Polski.

Próby w Polsce

Wyrzutnie rakiet V-1 i V-2 urządzono w pobliżu wsi Blizna koło Mielca. Strzelano w poligon „Neue Waffe” oddalony o ok. 350 km. Był to zamieszkały teren, ograniczony miejscowościami: Sarnaki, Siemiatycze, Drohiczyn, Mężenin. W kwietniu i maju 1944 r. wystrzelono tam ok. 100 rakiet. Niektóre trafiły w wyznaczony obszar, inne zboczyły z kursu.

Mieszkańcy byli całkowicie zaskakiwani potężnymi wybuchami, które słychać było w promieniu kilku kilometrów.

20 maja 1944 r. jedna z rakiet trafiła w mokradła Bugu w okolicach wsi Klimczyce niedaleko Sarnak. Pierwsi odnaleźli ja partyzanci z 23. pułku piechoty Armii Krajowej. Przy pomocy miejscowej ludności zamaskowali rakietę sitowiem. Był to nie lada wyczyn, gdyż rakieta wystawała kilka metrów nad powierzchnię. Jej wygląd w bagnie dokładnie odwzorowano w pomniku w Sarnakach.

Nocą podjęto próbę wyciągania niewybuchu. Z bagna wyszarpywano ja końmi. Udało się dopiero, gdy konstrukcja rozłamała się na dwie części. Potężne cygara przewieziono na furmankach do wsi Kolonia Hołowczyce. Tam ukryto je w stodole jednego z gospodarstw.

Kiedy żołnierze z 22 pp AK wydobywały rakietę, sąsiedni oddział z 23 pp AK dostał rozkaz odwrócenie uwagi Niemców od rejonu akcji. W efekcie działań osłonowych, w lasach w lasach pomiędzy Hołowczycami a Mierzwicami doszło do starcia między z Niemcami. W walkach zginęło dwóch partyzantów.

Przerzut do Londynu

Po kilku dniach z Warszawy do stodoły w Kolonii Hołowczyce dotarli naukowcy, którzy wymontowani najważniejsze podzespoły. Do okupowanej stolicy przetransportowano je samochodem pod kartoflami.

W tajnych laboratoriach AK fragmenty rakiety badali m. in. wybitny elektronik i radiotechnik – prof. Janusz Groszkowski (1898-1984), chemik – prof. Marceli Struszyński (1880-1959) oraz konstruktor lotniczy – inż. Antoni Kocjan (1902-1944).

Najważniejsze części rakiety oraz wyniki badań trafiły w pobliże Tarnowa. Przerzucono je do Wielkiej Brytanii w nocy z 25 na 26 lipca 1944 r. w ramach operacji lotniczej „Most III”.

Broń terrorystów

W czasie II wojny światowej Niemcy wystrzelili 5500 rakiet V-2 powodując śmierć 7250 ludzi oraz duże zniszczenia w infrastrukturze. Dlatego, ze względu na olbrzymią moc niszczącą i słabą celność, wykorzystywano je do terroryzowania mieszkańców dużych miast, głównie w Wielkiej Brytanii.

Pocisk V-2 miał długość 14,26 m, średnicę 1,65 m i rozpiętość 3,56 m. Masa startowa to ok. 13 ton. Z tego tonę stanowiła masa ładunku wybuchowego. W efekcie tarcia wynikającego z prędkości przekraczającej prędkość dźwięku, część poszycia rakiety nagrzewała się do temperatury +650 stopni. To zaś mogło doprowadzić do samoistnej detonacji. Dlatego w głowicach stosowano materiał wybuchowy o niskiej sile eksplozji. Nie zmienia to faktu, że eksplozja kilkuset kilogramów materiału wybuchowego miała siłę małej bomby atomowej. A siłę tych wybuchów należy pomnożyć przez liczbę wystrzelonych rakiet.

artykuł Pana Jarosława Rybaka, Jak na Podlasiu zmieniono losy II wojny światowej

zdjęcia (w tym miniaturka) pochodzą ze strony BBC, artykuł V2: The Nazi rocket that launched the space age