Javascript jest wyłączona przez Twoją przeglądarkę lub używasz starej przeglądarki (IE6, IE7, IE8), która nie jest już obsługiwana. Strona nie będzie działać prawidłowo, lub jej funkcje zostaną znacząco ograniczone (nie będziesz mieć dostępu do większości funkcjonalności). Zalecamy skorzystanie z najnowszych przeglądarek. (FireFox, Chrome, Opera)
Jaskinie w mioceńskich gipsach występują w południowowschodniej części Niecki Nidziańskiej zwanej Ponidziem. Występowanie krasu w gipsach stwierdza się na Ponidziu wszędzie tam, gdzie skały te występują na powierzchni lub na głębokości dostępnej do obserwacji. Jednak zdecydowana większość jaskiń — a więc dostępnych dla człowieka pustek podziemnych — skupiona jest w obrębie rejonu wiślickiego. Rejon ten obejmuje gipsy w obrębie Niecki Soleckiej zajmującej jedynie 3,5%powierzchni Niecki Nidziańskiej W odsłoniętych gipsach powszechnie występują powierzchniowe formy krasowe: leje i nieregularne zapadliska — tzw. wertepy, ślepe dolinki, jaskinie, ostańce (humy), ponory i wywierzyska. Zagłębienia krasowe na tym obszarze powstają w wyniku zawalania się pustek podziemnych. Do najciekawszych zespołów krasu powierzchniowego i podziemnego należą:
Dolina Skorocicka — dolina krasowa składająca się z dwu odcinków oddzielonych od siebie mostem skalnym, połączonych jednak podziemnym korytarzem Jaskini Skorocickiej. Dolina ta jest największym i najbardziej znanym skupiskiem jaskiń w regionie. Znajduje się tu 26 jaskiń i schronisk w gipsach, czyli 33% wszystkich takich obiektów w regionie i jednocześnie w Polsce. Występują one w gipsach szklicowych, warstwowych, szkieletowych i szablastych. Jaskinia Skorocicka oraz inne jaskinie leżą wzdłuż wschodniego zbocza doliny i stanowią odcinki podziemnego przepływu Potoku Skorocickiego. Korytarze tych jaskiń noszą ślady wcinania się koryta tego potoku, który płynie ich dnem, miejscami ginąc w niżej leżących szczelinach. Wśród pozostałych obiektów jaskiniowych występują głównie tunele i schroniska stanowiące starsze fragmenty poziomych kanałów (położone wyżej i przekształcone przez obrywy), szczeliny powstałe w wyniku zawalania się pustek krasowych oraz niskie, rozległe sale leżące prawie na poziomie zwierciadła wód.
Dolina Aleksandrowska — ślepa dolinka przechodząca w ciąg lejów połączonych podziemnymi kanałami. Znajduje się tu 11 jaskiń (15% wszystkich takich obiektów w regionie). Jaskinie te w większości reprezentują odcinki podziemnego koryta współczesnego cieku, który miejscami zanika w gruzie gipsowym lub głębszych kanałach. Rozwinięte głównie w obrębie gipsów szklicowych, jaskinie te mają owalne, soczewkowate lub trapezowate przekroje poprzeczne bądź są też niskimi, szerokimi tunelami w spągu serii gipsowej.
Siesławice —rozległy uwał zniszczony przez eksploatację, na obrzeżach którego występują pustki podziemne. Jaskinie Siesławic (13 obiektów — 17% w regionie), rozwinięte w gipsach szkieletowych i szablastych stanowią w większości rozległe, niskie komory połączone z powierzchnią wnękami lub szczelinami w częściowo zawalonych stropach. Są one zalane wodą lub położone nieznacznie powyżej zwierciadła wód podziemnych.
Zespół 5 jaskiń — komór i krótkich korytarzy — w gipsach szklicowych, warstwowych oraz szkieletowych, położonych ma północ od Skotnik Górnych.
Rozcięty dolinkami próg morfologiczny w rejonie Gacek z ciekawymi formami krasu powierzchniowego, obecnie silnie przekształcony przez eksploatację w dwu kamieniołomach. Występują tu dwie interesujące jaskinie: a) Jaskinia w Krzyżanowicach Górna (Jaskinia nad Stawem), b) Jaskinia w Gackach, której główny odcinek jest kanałem krasowym rozpoczynającym się w skarpie zamykającej od góry dolinkę i stanowiącym podziemne przedłużenie cieku, który płynie jej dnem. Pomiędzy Gackami a Marzęcinem zlokalizowana jest Jaskinia Żydowska — komora krasowa, częściowo wypełniona wodą, której otwór jest wywierzyskiem.
W gipsach Niecki Nidziańskiej zinwentaryzowano dotąd 77 jaskiń i schronisk skalnych o łącznej długości około 2430 m. Ponadto 17 jaskiń znanych wcześniej jest obecnie niedostępnych lub zostało zniszczonych. Najdłuższą jaskinią w gipsach tego regionu i Polski jest Jaskinia Skorocicka o długości 352 m, drugą co do długości jest Jaskinia w Wiśniówkach: 342 m, cztery inne jaskinie mają długość ponad 100 m: Jaskinia w Marzęcinie (250 m), Jaskinia Sawickiego — 173 m, Jaskinia w Skorocicach u Ujścia Doliny — 122 m oraz Jaskinia w Gackach — 115 m). Spośród pozostałych, 10 jaskiń ma długość 50–100 m, 22 jaskinie mają rozmiary 10–50 m, natomiast schroniska skalne o długościach do 10 m stanowią 55% łącznej liczby obiektów. Najgłębszą jaskinią jest Ucho Olki w Skorocicach o deniwelacji 9 m.