Minigeościeżka „Ciosmy – Knieja, Pszczelna i Nieszury”, to oznaczenie terenu kilkoma skrzynkami po dawnych częściach wsi Ciosmy. Do dzisiaj zachowało się tylko kilka zamieszkanych zabudowań w Pszczelnej, ale nikt tam już nie gospodarzy rolniczo. Pola są coraz bardziej zarastane przez las, a dawne drogi często prowadzą na manowce.  W Kniei zachowały się tylko murowane piwnice, kominy, jeden murowany budynek gospodarczy i niebezpieczne studnie, których nie widać w wysokiej trawie i do których można wpaść. O Nieszurach nikt już nie pamięta, od wielu wielu lat rośnie tam las.

Ze znikaniem tych wiosek nie wiąże się jakaś tragiczna przeszłość. Po prostu starsi ludzie wymarli, a nikt z potomnych nie chciał tu zostawać. Przyczółki te bowiem położone są w środku lasu, dojazd jest ciężki – drogi gruntowe, brak jakiejkolwiek infrastruktury technicznej oprócz prądu.

Zabudowania znikają, pola powoli zarastają lasem, ale niektóre rzeczy zostają, które świadczą o dawnych czasach. Pozostały kapliczki, stare drewniane krzyże, no i bardzo żywa jest tutaj pamięć o powstaniu styczniowym.

Znamiennym dla tej części Puszczy Solskiej (Lasów Janowskich) są wysokie smukłe przydrożne krzyże drewniane z wieńczącym je na górze daszkiem. Stare, często z początków XX w. Na tych krzyżach widnieją drewniane figury Chrystusa. I te figury to jest sztuka sama w sobie. Przyjrzyjcie im się. Każda inna, naruszona przez czas, ewidentnie cierpiąca, niemal żywa.

Zapraszam na zwiedzenie tych zapomnianych miejsc. Na tym terenie przebiega pieszy czerwony Szlak Walk Partyzanckich i rowerowy czerwony Żurawinowy Szlak.

Jest to też swego rodzaju promocja Żurawinowego Szlaku, bo został on bardzo ciekawie pomyślany i jest dosyć wymagający. Na tablicy informacyjnej przy początku szlaku można przeczytać:

„Żurawinowy szlak” jest oznakowaną trasą turystyczną (długość ok. 25 km) z opisami dydaktycznymi przeznaczoną do wypraw rowerowych, a także pieszych. Trasa szlaku poprowadzona jest w większości wśród lasów Puszczy Solskiej czyli jednego z największych kompleksów leśnych w kraju i w Europie. Atrakcją wyprawy będą: bory i lasy sosnowe z domieszką dębu i jodły, w miejscach podmokłych olchy, a także buki i świerki, sosny wejmutki oraz siedliska rzadkich gatunków flory i fauny. Lasy te obfitują w runo leśne (grzyby, czarne jagody, borówki, żurawiny, jeżyny). Trasa wiodła będzie także wśród torfowisk w pobliżu rezerwatu Obary, Wielkiego Bagna, Bagna Wodarka, Białego Bagna, potoków, zbiorników wodnych, łąk, a także przez miejsca związane z wydarzeniami powstania styczniowego oraz II wojny światowej.

W budynku Szkoły Podstawowej w Ciosmach mieści się Izba Pamięci Narodowej, znajdują się tam pamiątki historii oraz kultury. Na trasie umieszczone są tablice z mapami oraz opisami przyrodniczo-historycznymi, wiaty turystyczne, pomosty, kładki oraz stoliki i ławki przeznaczone do odpoczynku. Spotkamy tez wiekowe, unikatowe kapliczki i krzyże przydrożne. Szlak jest nawiązaniem do utworzonego wcześniej szlaku rowerowego niebieskiego oraz pieszego szlaku czerwonego. Wyprawa „Żurawinowym szlakiem” może być samodzielną „pętlą” od startu do mety, a może być także jednym z wariantów wypraw połączonych z innymi szlakami.  

Weźcie ze sobą rękawiczki i coś do odstraszania komarów i kleszczy. Wycieczka na kilka godzin, ale tak po prawdzie, mimo lasu, to do niemal każdej skrzynki (oprócz tej z krzyżem z 1963 r. ) da się podjechać samochodem (w lecie), bo drogi są w miarę przejezdne i nie ma zakazów wjazdu.